ΝΕΕΤS
Ας αναλογιστούμε πόσοι άνεργοι νέοι βρίσκονται στο περιθώριο. Ας κοιτάξουμε ότι η ανθρωπότητα συνεχίζει να υπάρχει και χωρίς αυτούς αλλά φτωχότερη. Ο κοινωνικός δυαδισμός των μέσα και των έξω επιφέρει χάσμα ανάμεσα σε ενταγμένους και αποκλεισμένους και οδηγεί σε μία δεύτερη κοινωνία μέσα στη κοινωνία. Μηχανισμός δημιουργίας κοινωνικού περιθωρίου που διαμορφώνει και την αντίστοιχη υλική και ηθική βάση για τη διαδικασία κοινωνικού αποκλεισμό που παραμένει η πρόσβαση στην εργασία που καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής, όπως και στα δημόσια αγαθά που η σημερινή κοινωνική αντίληψη προγράφει στην αξιοπρέπεια του εργαζομένου πολίτη ,του επαγγέλματος που διαμορφώνει την ιδιοσυστασία ταυτοτήτων και την ομαλή ένταξη στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Κατά τον Andre Haim η φτώχια προστατεύει ενάντια στην αυτοκτονία γιατί είναι ένας περιορισμός η ίδια. Από την άλλη ο πλούτος με τη δύναμη που απονέμει μας εξαπατά με το να πιστέψουμε ότι εξαρτιόμαστε μόνο από τον εαυτό μας.
Η θεατρική συγγραφέας Λίλιαν Χέλμαν αναφέρει: «Δεν μπορώ να πιστέψω πια στον ριζοσπαστισμό και τον φιλελευθερισμό. Πιστεύω σε κάτι ποιο προσωπικό ,που η αναζήτηση μιας καλύτερης λέξης θα το έλεγε ανθρωπιά».
Ας εξετάσουμε παρακάτω μέσα από αυτές τις λίγες σκέψεις ένα φαινόμενο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό που ονομάζεται Neets.
40 εκατομμύρια νέοι δεν έχουν εργασία, δεν σπουδάζουν και δεν καταρτίζονται επαγγελματικά. Με μία λέξη οι αποκαλούμενοι«Neets». Πρόβλημα ευρωπαϊκό , παγκόσμιο και πολυεπίπεδο.
Ο όρος συναντάται στην βιβλιογραφία στην Αγγλία το 1999 για νέους χωρίς συμμετοχή σε εκπαίδευση ,κατάρτιση ή απασχόληση.
Η ηλικία των προσώπων αυτών από 15-24 ετών. Πρόκειται για άτομα περιθωριοποιημένα από την εκπαίδευση την κατάρτιση και την απασχόληση. Αυτή η ευάλωτη ομάδα έχει εισπράττει οξύτατα τις επιπτώσεις των δεινών της οικονομικής κρίσης.
Η κριτική επισκόπηση της κάτωθι έρευνας: Ερευνητικό πρόγραμμα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» «Βαρόμετρο Απόντων. Ανίχνευση, κατηγοριοποίηση και εμπειρική θεμελίωση προτάσεων πολιτικής για την καταπολέμηση της νέας μορφής κοινωνικής ευπάθειας: Οι Νeets (Young people Not in Education, Employment or training) »., επιχειρεί επιτυχώς να προσδιορίσει εννοιολογικά και μεθοδολογικά τους Νeets, αναδεικνύει την κοινωνική ευπάθεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό της ομάδας αυτής , το προφίλ της και τα ειδικά της χαρακτηριστικά με μεγέθη και ποιοτικές καταγραφές, επισκοπώντας την κατάσταση στην Ευρώπη, εξετάζοντας και την περίπτωση της Ελλάδας, με αναφορά σε ανάγκη παρεμβατισμού της δημόσιας πολιτικής.
Επιτυγχάνει εύστοχα η ανωτέρω έρευνα να παρουσιάσει τα κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης ομάδας, σχετιζόμενα με το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, τη γεωγραφική κατανομή, την οικονομική της κατάσταση καθώς και την επανένταξη της.
Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας αναφορικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά της ομάδας, αναλύονται οι ποιοτικές διαστάσεις του φαινομένου με πλήθος συνεντεύξεων.
Προβάλλεται η μορφή του Έλληνα Neet και συγκροτείται το προφίλ του στην Ευρώπη και με συνδυασμό ποσοτικής κυρίως έρευνας , αλλά και ποιοτικής, ώστε να μπορέσει να υπάρξει σχεδιασμός.
Επισκοπείται ποιες ομάδες νέων στην Ελλάδα κινδυνεύουν να ενταχθούν στον αποκλεισμό και στον χώρο των Νeets , παρατηρώντας την μετάβαση από το σχολείο στο περιθώριο. Η έρευνα προτείνει ρεαλιστικές δημόσιες πολιτικές και μεταρρυθμίσεις για την εκπαίδευση και την αντιμετώπιση της ανεργίας.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ
Η παγκόσμια οικονομική ύφεση- ( με αύξηση ανεργίας, φτώχειας και εγκληματικότητας ) κρίση σε συνδυασμό με τον αριθμό των μαθητών που ολοένα εγκαταλείπουν την εκπαίδευση έχει αποξενώσει τους νέους από την αγορά εργασίας. Ο δείκτης ανεργίας τους εμφανίζει μία αυξητική τάση χωρίς να είναι επιλογή των ίδιων των νέων, μείωση των θέσεων εργασίας. Αυτό έγινε έντονα αισθητό ιδιαίτερα στις χώρες του νότου της Ευρώπης όπως και στην Ελλάδα μέσα από τα μνημόνια με νεοφιλελεύθερες ακραίες πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας ,απορρύθμισης εργασιακών σχέσεων και υποβάθμισης εν τέλει βιοτικού επιπέδου.
Άτομα που έχουν αφήσει πίσω τους το σχολείο, απόντες από την εκπαίδευση απόμακροι από τους θεσμούς της κοινωνικής μέριμνας , άτομα νεαρής ηλικίας 15-24 ετών που δεν αφήνουν κανένα στίγμα στον τομέα της απασχόλησης ή της εκπαίδευσης.To κοινωνικό περιθώριο των προσώπων αυτών σε συνάρτηση με κοινωνικοοικονομικές και πολιτισμικές ανισότητες τονίζουν την αποδόμηση του κοινωνικού κράτους.
Στην ανάλυση της η έρευνα για άνδρες και γυναίκες, χρησιμοποιώντας ποσοτική (π.χ. ποσοστιαίοι πίνακες και διαγράμματα νεανικής ανεργίας) και ποιοτική έρευνα αναλύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ατόμων που εντάσσονται στην ιδιαίτερη αυτή ευπαθή κατηγορία με συγκριτικές χρονικά μεθόδους αποτελεσμάτων, αλλά και εξηγώντας τους στόχους της Ευρωπαϊκής ένωσης , της Ευρωπαϊκής Eπιτροπής για το πρόβλημα των neets σε κάθε χώρα της Ε.Ε, αφού έχει γίνει αντιληπτό ότι η κατάρτιση οφείλει να δημιουργεί εξειδίκευση ώστε να αποφεύγεται και η αναντιστοιχία δεξιοτήτων ανάμεσα σε εκπαίδευση και εργασία, ερεθίζει τις δημόσιες πολιτικές προκειμένου να δώσουν λύσεις.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ
Σημαντικό αίτιο σύμφωνα με την έρευνα για την περιθωριοποίηση των neets από την αγορά εργασίας είναι συν τοις άλλοις και η έλλειψη εργασιακής προϋπηρεσίας αυτών των ατόμων σε συνδυασμό αναντιστοιχίας ανάμεσα σε προσφερόμενα και ζητούμενα προσόντα στην συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας. Επίσης η έλλειψη γνώσεων αυτών των νεαρών ατόμων, αποτέλεσμα της σχολική διαρροής τους, με χαμηλά μορφωτικά προσόντα είναι μονόδρομος προς την ανεργία και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Υπήρξαν απολύσεις των νέων και ιδιαίτερα ανδρών, ακόμη και στον κατασκευαστικό κλάδο ο οποίος δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εργασιακή προϋπηρεσία ως απόρροια σε ένα σημείο πτώχευσης μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών-επιχειρήσεων δεν τους έδωσε την δυνατότητα να μπορούν να ενταχθούν ξανα στην εξειδικευμένη απασχόληση που ζητά η οικονομία κάθε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής ένωσης. Ακόμη και οι μετανάστες χωρίς εκπαιδευτικές γνώσεις με γλωσσικό πρόβλημα στην χώρα υποδοχής, με ρατσισμό ή ξενοφοβία εκ μέρους των ημεδαπών ,αποτελούν τροχοπέδη προς την εύρεση εργασίας ή την φοίτηση σε δομές εκπαίδευσης.
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΧΕΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
H ευρωπαϊκή ένωση, η ευρωπαϊκή επιτροπή μέχρι και σήμερα αποδείχθηκε αναποτελεσματική στο να βρει λύσεις στο φαινόμενο των «neets» παρά τις πρωτοβουλίες της με μέτρα πρόληψης ή έλξης στα εκπαιδευτικά συστήματα αυτής της κατηγορίας νέων με χαμηλό ή μέτριο μορφωτικό επίπεδο.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ χαρακτηριστικά,προφίλ των neets.
Η ποσοτική έρευνα(τηλεφωνικές συνεντεύξεις) στο πλαίσιο του βαρόμετρου απόντων αναφορικά με την Ελλάδα εμφανίζει περισσότερους neets από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης με προϋπηρεσία.
Έγινε χρήση πολυσταδιακής στρωματοποιημένης δειγματοληψίας με χρήση quota και τυχαίων τηλεφωνικών κλήσεων
Μέσα από εμπειρική παρατήρηση με πιλοτική έρευνα επιχειρήθηκε προσπάθεια εξαγωγής συμπερασμάτων.
Oι περισσότεροι neets επιβιώνουν οικονομικά από συγγενείς, ζουν σε οικογένεια με χαμηλό εισόδημα, παραπάνω από τους μισούς έχουν απολυτήριο λυκείου και το 1/3 είναι πτυχιούχοι ΑΕΙ. Το 1/5 εξ αυτών βρίσκεται εκτός εκπαίδευσης, οι περισσότεροι κάποτε είχαν περιστασιακή εργασία και πλεον άνεργοι ψάχνουν ξανά μία νέα δουλειά.
Είναι άτομα που έχουν τελειώσει μία τυπική εκπαίδευση και αναζητούν επανένταξη στην εργασία.
Το 2008 416.331 Έλληνες νέοι neets. Η έρευνα ΄Ερευνητικό πρόγραμμα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» «Βαρόμετρο Απόντων. Ανίχνευση, κατηγοριοποίηση και εμπειρική θεμελίωση προτάσεων πολιτικής για την καταπολέμηση της νέας μορφής κοινωνικής ευπάθειας: Οι Νeets (Young people Not in Education, Employment or training) »΄,με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ.Νικόλαο Παπαδάκη οδήγησε σε τρεις στοχεύσεις:
- Δόμηση πολυπαραμετρικού δείκτη των Νeets στην Ελλάδα
- Καταγραφή ,αποτύπωση και χαρτογράφηση τους
- Προτάσεις πολιτικής για άρση του αποκλεισμού τους και ενσωμάτωση τους.
Η έρευνα χρησιμοποίησε ποσοτική (υποκείμενα) και ποιοτική έρευνα ( ημιδομημένες και αφηγηματικές συνεντεύξεις). Από τα δεδομένα της εν λόγω έρευνας θεμελιώθηκε ο πρώτος στόχος του πολυπαραμετρικού δείκτη, ο δεύτερος αποτύπωσης των βασικών τους χαρακτηριστικών και ποσοτικής και ποιοτικής τους χαρτογράφησης καθώς και ο τρίτος στόχος προτάσεων πολιτικής.
Η παγκόσμια οικονομική αιμορραγία του 2008 που άρχισε να κοπάζει, θύμισε πληγή που ξαφνικά άρχισε εκ νέου να αιμορραγεί με το covid-19. Έχοντας όλοι τα μάτια μας στην ουλή της προηγούμενης παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης με ότι μας άφησε από το χτες, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε το σήμερα με αλλεπάλληλο κλείσιμο επιχειρήσεων και συν τοις άλλοις εξφεντονισμό του δείκτη ανεργίας.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον Jean-Jacques Rousseau να αναφέρει ότι οι δυσκολίες κάνουν κάποιους ανθρώπους δυνατότερους και κάποιους άλλους τους καταστρέφουν.
Ας επιβληθούμε ως παγκόσμια κοινωνία και ως χώρα στην σύγχρονη πραγματικότητα αλλά και πρώτα απ΄όλα στο εγώ μας σύμφωνα με το περίφημο ρητό του αρχαίου Κλεόβουλου αν και κάποιες φορές η υπερβολή οδηγεί στη σοφία. Όπως αναφέρει και ο Ν.Κουνέλης Είναι δεκτό ότι εκείνο που θα άξιζε ίσως μεγαλύτερης προσοχής δεν είναι η ούτως ή άλλως μελέτη της μάγισσας περιθωριακού -αποκλεισμένου (νέου neet από την εργασία και την εκπαίδευση),αλλά του κόσμου που την περιβάλλει.
Αυτό ακριβώς πέτυχε ο επιστημονικός υπεύθυνος ερευνητής κ. κ. Νικόλαος Παπαδάκης στο Ερευνητικό πρόγραμμα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» «Βαρόμετρο Απόντων. Ανίχνευση, κατηγοριοποίηση και εμπειρική θεμελίωση προτάσεων πολιτικής για την καταπολέμηση της νέας μορφής κοινωνικής ευπάθειας: Οι Νeets (Young people Not in Education, Employment or training) » ,να ανιχνεύσει, να σκιαγραφήσει επιστημονικά το πρόβλημα μέσω της έρευνας και να προτείνει λύσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – υλικό – άρθρα.
Οι κοινωνικές επιστήμες στον 21ο αιώνα. Μ.Δαφέρμος, Μ.Σταμάτας, Μ.Κουκουριτάκης, Σ.Χιωτέλης
Κοινωνικός μετασχηματισμός ,εκπαίδευση και τοπική κοινωνία Σκεύος Παπαϊωάννου
Κοινωνικό περιθώριο και αποκλίνουσα συμπεριφορά. Νικόλαος Στιβακτάκης
Οι neets στην Ευρώπη, συγκλήσεις αποκλίσεις και ερμηνευτικά προσπελάσιμες όψεις του φαινομένου. Ν.Παπαδάκης
Κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά των neets ,το παράδειγμα της Ελλάδας. Προκόπης Πανδής και Χρ.Ζάγκος
Παρουσίαση και ανάλυση αποτελεσμάτων ποσοτικής έρευνας, οι κατανομές ανά διοικητική περιφέρεια και νομό. Αντώνης Παπαργύρης
Παρουσίαση αποτελεσμάτων ποιοτικών συνεντεύξεων και ο ρόλος του κράτους πρόνοιας. Δημητριος Κοτρόγιαννος, Στυλιανός Τζαγκαράκης, Απόστολος Καμέκης, Μαρίνος Χουρδάκης
Το προφίλ του neet στην Ελλάδα Μαρία Δρακάκη, Νίκος Παπαδάκης, Αργύρης Κυρίδης, Αντώνης Παπαργύρης
Το πρόβλημα των neets και η ελληνική πραγματικότητα. Αναζητώντας λύσεις στην Ελλάδα του μνημονίου . Νίκος Φωτόπουλος
Προς ένα ισόρροπο ολισμό ποσοτικής και ποιοτικής κοινωνικής έρευνας σε έρευνες μεγάλης κλίμακας, η περίπτωση της μεθοδολογικής στρατηγικής της έρευνας βαρόμετρο απόντων, οι neets. Νίκος Παπαδάκης ,Αργύρης Κυρίδης, Αντώνης Παπαργύρης.
